Beschrijving van het natuurgebied
De Delfte Beek ontspringt in het gebied van de Kempense klei. Gedurende duizenden jaren werden bij overstromingen kleideeltjes afgezet op de valleibodem. Hierdoor is de bodem er rijker dan elders in de omgeving. Dit uit zich in het voorjaar door een weelderige groei aan kruiden.
De Delfte Beek vormt de ‘ruggengraat’ van het gebied. In het natuurgebied zijn enkele typische meanders terug te vinden. Op twee plaatsen volgt het wandelpad de beek, ook loopt het gedeeltelijk door loof- en naaldbos. Het oorspronkelijke reliëf van de beekvallei is op de meeste plaatsen behouden gebleven. Buiten het gebied is dit door intensieve landbouw verdwenen.
Het gedeelte van de beek dat zich in het natuurgebied situeert, wordt niet mechanisch geruimd. De beek kan zich dus vrij ontwikkelen. In de beek gevallen bomen zorgen bovendien voor een bijkomende dynamiek. In de bosgedeelten wordt een nulbeheer toegepast. Dode bomen blijven staan of ze vallen gewoon om. Vervolgens worden ze de ideale nest- en schuilplaatsen voor vogels en vleermuizen. Ook worden ze voedsel voor schimmels en zwammen.
Dieren en planten
Met wat geluk kan je tijdens de wandeling langs de beek een ijsvogel zien overvliegen. Langs de beek groeien in het voorjaar bittere veldkers, gele dovenetel en wijfjesvaren.
In de zomer vertoeven de weidebeekjuffer en de bosbeekjuffer graag langs de waterkant. Deze zeldzame libellen komen sinds de vernieuwing van het waterzuiveringsstation van Malle steeds meer voor in het gebied. Vooral de volledig blauwe bosbeekjuffer is een bijzondere verschijning.
In het valleibos bloeit de bosanemoon, het dalkruid en het lelietje-van-dalen. In de zomer spreiden de massaal aanwezige adelaarsvarens een deken uit over de bosbodem. In de herfst levert het dode hout een voedingsbodem voor paddenstoelen. Er werden al meer dan 350 soorten geteld.
Natuurbeheer
Het beheer van De Kluis startte in 1990. Voorheen was dit gebied een recreatiedomein. Enkele constructies werden afgebroken en een voormalig zwembad werd omgevormd tot een ven. Sindsdien beperkt het beheer zich tot het verwijderen van de invasieve exoten, zoals de Amerikaanse eik en de Amerikaanse vogelkers. De laatste jaren is daar de reuzenbalsemien bijgekomen. Verder kan de natuur zich hier volledig vrij ontwikkelen.
Blommerschot werd verworven door de Vlaamse Overheid en in het beheer gesteld van Natuurpunt. Het afwisselend open en gesloten landschap wordt zo goed mogelijk in stand gehouden. In de bosgedeelten is nog een omvormingsbeheer aan de gang.
Vanaf 2011 werden er verschillende aangrenzende percelen aangekocht, zodat het natuurgebied werd uitgebreid. Door de aankoop van een vijftal hectare in het Zalfens Gebroekt, 1,5 km stroomopwaarts aan de De Delfte Beek, vormt dit samen met De Kluis en Blommerschot nu het project ‘Vallei van De Delfte Beek’.